Ar y 5ed o Fai mi fydd etholiadau yn cael ei gynnal ar draws Cymru. Mi fydd etholiad yn cael ei chynnal i ethol 60 aelodau o’r Senedd I Senedd Cymru (Welsh Parliament). Y peth sydd mynd i fod yn gyffrous tro hwn yw bydd hawl i bobl ifanc 16 a 17 a dinasyddion tramor pleidleisio am y tro cyntaf yn etholiad Senedd Cymru.
Mae’r Etholiad Senedd yn fodd i ddylanwadu ar bwy fydd yn cynrychioli ti a dy gymuned leol yn y Senedd, ym Mae Caerdydd, am y 5 mlynedd nesaf. Mae’n fodd o ddewis pwy fydd yn rheoli’r wlad ac yn gwneud penderfyniadau pwysig sy’n effeithio ar dy fywyd fel iechyd, yr amgylchedd, addysg, diwylliant a’r iaith Gymraeg a llawer mwy.
Mewn etholiad Senedd bydd gen ti dau bapur pleidleisio un ar gyfer yr etholaeth ac un ar gyfer y rhanbarth. Mae etholaeth yn ardal leol fel Sir ac mae rhanbarth yn ardal fwy. Bydd rhaid ti dewis un ymgeisydd ar gyfer yr etholaeth ac un blaid wleidyddol neu ymgeisydd annibynnol ar gyfer y rhanbarth. Yn y diwedd ar ôl yr holl gyfri a chyfrifo bydd gen ti 5 aelod o’r senedd yn cynrychioli (un aelod ar gyfer etholaeth a 4 aelod ar gyfer y rhanbarth).
Ond pam dylid fi pleidleisio?
Mae’n fodd i ddewis cynrychiolwyr bydd yn gwneud penderfyniadau ar faterion sydd o bwys gennyt ti.
Newid hinsawdd, Cyfiawnder Cymdeithasol I bobl Du, Annibyniaeth I Gymru, arholiadau ac asesiadau. Mae rhai’n yn faterion ble mae pobl ifanc wedi ymgyrchu yn frwd drosto yn y ddwy flynedd diwethaf, a chredwch neu beidio mae modd wrth bleidleisio gwneud dylanwad syfrdanol i sut mae’r Senedd a’r Llywodraeth yn ymateb. Mae gan Lywodraeth Cymru mwy na £20 biliwn i wario ar iechyd, yr amgylchedd, addysg, diwylliant a’r iaith Gymraeg, tai, ffermio a llawer mwy o faterion.
Heb bleidleisio ni fyddech gydag unrhyw lais yn pwy fydd yn gwneud y penderfyniadau pwysig yma a pwy fydd yn gwneud ynsiwr bod y penderfyniadau yma yn rhai cywir I Gymru.
Mae angen i wleidyddion gwrando ar farn pobl ifanc.
Mae gwleidyddion rhai weithiau yn defnyddio ffigyrau ar bwy sydd yn troi allan i bleidleisio er mwyn creu maniffestos. Os mae rhyw grŵp oedran penodol fel 65+ yn pleidleisio mewn ffigyrau uchel mi ffydd gwleidyddion yn creu polisïau sy’n plesio nhw fel tocyn bws am ddim. Felly drwy droi allan i bleidleisio fel pobl ifanc gallwn ddylanwadu ar bolisïau’r dyfodol a byddwn yn elwa.
Fel arfer mae mwy o bobl ddim yn pleidleisio na’r bobl sy’n pleidleisio dros yr enillydd.
Mae’r nifer sy’n troi allan i bleidleisio i etholiadau Senedd wedi bod yn hanesyddol isel (dyw byth wedi mynd dros 50% yn genedlaethol – roedd yn 45% yn 2016). O ganlyniad i hyn mae’r nifer sydd ddim yn pleidleisio yn fwy na faint o bleidleisiau mae’r ymgeisydd sydd yn ennill yn cael neu hyd yn oed pleidleisiau’r ymgeiswyr yn gyfunol. Yn fy ardal (Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro) fe wnaeth 10,355 pleidleisio dros yr ymgeisydd llwyddiannus ond fe wnaeth 27,867 ddim pleidleisio o gwbl. Mae pob pleidlais yn cyfri.
Mae pobl wedi brwydro dros dy bleidlais di.
Fe wnaeth ymgyrchwyr o fewn mudiadau fel y bleidlais i fenywod brwydro am eich pleidlais a hyd yn oed cael ei lladd. Fe wnaeth ymgyrchwyr brwydro dros y bleidlais i bobl 16 a 17 hefyd. Fel mater o barch a ffordd o goffau’r ymgyrchwyr pleidleisiwch!
Mae pleidleisio yn bwysig hyd yn oed os wyt ti’n credu na all dy ymgeisydd ti ennill.
Mae dal yn bwysig i bleidleisio, oherwydd os bydd pawb ddim yn pleidleisio oherwydd ‘maen nhw’n credu bod dim modd i ymgeisydd nhw ennill’ ni fydden bosib i wneud newid.
Mae yna bethau da gall ddigwydd dros bleidleisio dros rywun sydd ddim yn mynd i ennill, yr un fwyaf trawiadol yw gall yr ymgeisydd sy’n ennill cael ei dylanwadu gan ymgeisydd sydd wedi colli. Er enghraifft, os yw Ymgeisydd A yn cael nifer fawr o bleidleisiau oherwydd ei safiad ar yr Amgylchedd, yna efallai y bydd yr Ymgeisydd B buddugol yn ceisio gwneud mwy ar y mater hwn er mwyn eich perswadio i bleidleisio drostynt y tro nesaf.
Cofiwch fod chi’n ymchwilio yn drwyadl cyn gwneud pleidlais. A chofiwch fod rhaid cofrestru cyn pleidleisio. Os nad ydych yn barod wedi cofrestru defnyddiwch y gwefan yma, mae’n gyflym iawn ac yn hawdd i’w wneud: https://www.gov.uk/register-to-vote. Mae rhaid chi cofrestru erbyn 19 Ebrill 2021 neu byddwch yn colli eich llais.
Cai Phillips
