Bydd Llywodraeth y DU yn cynnal COP 26 yn Glasgow rhwng 1 Tachwedd a Thachwedd 12, 2021. Disgwylir i fwy na 30,000 o bobl fynychu digwyddiadau ffurfiol yn y “parth glas”, lle bydd arbenigwyr yn yr hinsawdd, gweithredwyr, llunwyr polisi ac arweinwyr y byd yn trafod sut i gyflawni cynnydd yn yr hinsawdd fyd-eang.
Disgwylir i gannoedd o filoedd o bobl fynychu digwyddiadau ochr yn y ‘parth gwyrdd,’ man cyfarfod dinasyddion lle mae cyrff anllywodraethol (NGOs), sefydliadau gwahanol, a chynrychiolwyr cenedlaethol yn rhyngweithio â’i gilydd a’r cyhoedd ar bynciau fel ymwybyddiaeth amgylcheddol, cydraddoldeb cymdeithasol, a myfyrdodau ar drafodion COP.
Pam mae’n bwysig?
Nod Confensiwn Fframwaith y Cenhedloedd Unedig ar Newid yn yr Hinsawdd yw “sefydlogi crynodiadau nwyon tŷ gwydri’r atmosffer ar lefel a fyddai’n atal ymyrraeth anthropogenig beryglus â’r system hinsawdd,” a Chynhadledd y Pleidiau, neu COP, yw’r corff sy’n gyfrifol am fonitro ac adolygu gweithrediad y confensiwn.
Bydd pob cais yn cael y cyfle i gwblhau eu nodau hinsawdd hirdymor a rhoi’r Cytundeb Paris ar waith yn eu gwledydd cartref. Bydd hyn yn sicrhau cyllideb benodol i helpu pobl sy’n delio ag effeithiau newid yn yr hinsawdd (er enghraifft, cynnydd yn lefel y môr sy’n dinistrio cartrefi a bywoliaeth).
Am fwy o wybodaeth ewch i :
Y Panel Rhynglywodraethol ar Newid yn yr Hinsawdd (IPCC)
Mae IPCC yn sefydliad rhynglywodraethol y Cenhedloedd Unedig a sefydlwyd ym 1988 gyda’r nod o ddarparu gwybodaeth wyddonol wrthrychol sy’n hanfodol i ddeall newid yn yr hinsawdd a ysgogir gan bobl, ei oblygiadau amgylcheddol, gwleidyddol ac economaidd, peryglon,yn ogystal ag opsiynau ymateb posibl.
Canfu’r adroddiad diweddaraf a ryddhawyd (https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_Full_Report.pdf) fod lefelau CO2 yn yr atmosffer yn uwch yn 2019 nag mewn o leiaf 2 filiwn o flynyddoedd, tra bod lefelau methan ac ocsid nitraidd yn uwch nag yn yr 800,000 o flynyddoedd blaenorol. Mae tymheredd arwyneb byd-eang wedi codi’n gyflymach ers 1970 nag mewn unrhyw gyfnod o 50 mlynedd yn ystod y 2,000 mlynedd diwethaf o leiaf. Er enghraifft, mae’r tymheredd dros y degawd diwethaf (2011–2020), wedi rhagori ar rai’r cyfnod cynnes aml-ganrif blaenorol, a ddigwyddodd tua 6,500 o flynyddoedd yn ôl, yn ôl y papur.
Yn ôl y IPCC, bydd y targed cynhesu byd-eang 2°C yn cael ei ragori yn yr unfed ganrif ar hugain. Oni bai bod gostyngiadau sylweddol mewn CO2 ac allyriadau nwyon tŷ gwydr eraill yn digwydd dros y degawdau nesaf, bydd nodau Cytundeb Paris 2015 (https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement) “y tu hwnt i gyrraedd”.
Gall rhai effeithiau newid yn yr hinsawdd, megis gwres, llifogydd o ddyodiad mawr, a chynnydd yn lefel y môr mewn dinasoedd arfordirol, gael eu gwaethygu mewn dinasoedd, yn ôl arbenigwyr.
At hynny, mae gwyddonwyr o’r IPCC yn rhybuddio na ellir diystyru digwyddiadau tebygolrwydd isel fel cwymp mewn taflenni iâ neu newidiadau sydyn mewn cylchrediad cefnfor.
Pam y dylem fesco?
Mae COP 26 yn rhoi cyfle i bobl ifanc ddweud eu dweud ar yr hyn y dylid ei weithredu ac mae’n ildio i syniadau newydd i’w creu. Mae ein llais yn hanfodol i ddeall newid yn yr hinsawdd a’r effeithiau y gallai eu cael ar y dyfodol.
Bydd Arweinwyr o Gymru sy’n mynychu COP yn ateb eich cwestiynau llosg ar y 10fed o Dachwedd, yn fyw o’r Parth Gwyrdd. I roi eich cwestiynau i mewn, dilynwch y ddolen hon : https://forms.gle/gSYC6tYUVMkEyTjf9
Arwen Skinner
